TIPS & TRICKS: frailty gaat verder dan valpreventie!

Frailty is veel meer dan alleen het risico op vallen. Het omvat fysieke, mentale, voedings- en sociale aspecten die samen de gezondheid en zelfstandigheid van ouderen bepalen. Als kinesitherapeuten kunnen we een sleutelrol spelen door deze factoren vroegtijdig in kaart te brengen en gerichte interventies aan te reiken.

1. Mentaal welbevinden

Mentaal welzijn is essentieel voor gezond ouder worden. Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf 65- tot 74-jarigen en één op de drie ouderen boven 75 jaar psychische problemen ervaart (Vlaamse Ouderenraad, 2021; Zorgneticuro, 2023).

Tips:

• Vraag actief naar mentaal welbevinden tijdens consultaties.

• Verwijs door naar psychologische ondersteuning bij depressie of angst.

• Stimuleer sociale contacten en deelname aan groepsactiviteiten (Gezond Leven).

2. Voeding

Gezonde voeding ondersteunt spierkracht en algehele vitaliteit. Ouderen met een energie-inname onder 1500 kcal per dag lopen risico op tekorten (NICE Info).

Tips:

• Stimuleer drie hoofdmaaltijden per dag met tussendoortjes (NICE Info – 50-plussers).

• Zorg voor gevarieerde, smakelijke maaltijden, rekening houdend met mondgezondheid (NICE Info – SeniorFood).

• Gebruik de Voedingsdriehoek als leidraad (NICE Info).

• Combineer gezonde voeding met plezier en sociale interactie (NICE Info).

3. Mondgezondheid

Een gezonde mond is cruciaal voor voeding en welzijn. Regelmatige controles en goede mondhygiëne, vooral bij kunstgebitten, helpen complicaties voorkomen (Gezondemond).

Download hier de brochure met de basisprincipes rond mondgezondheid voor 65-plussers!

4. Sarcopenie

Spierverlies begint gemiddeld met 1% per jaar na het 50ste levensjaar en versnelt na 70 jaar tot 3,5% per jaar (FRIA, VUB; Sport Vlaanderen).

Tips:

• Stimuleer ouderen om minstens twee keer per week krachttraining te doen.

• Integreer dagelijkse oefeningen in routines.

• Gebruik de Eforto-app voor objectieve metingen van spierkracht en vermoeidheid, zodat kinesitherapeuten en huisartsen interventies kunnen personaliseren en opvolgen (Eforto).

5. Breder perspectief

Frailty wordt niet alleen bepaald door fysieke conditie, voeding of mentale gezondheid. Ook andere aspecten spelen een belangrijke rol, zoals (I)ADL-problemen (activiteiten van dagelijks leven), financiële situatie, sociale verbondenheid, polyfarmacie en nog veel meer (Gezond Leven; NICE Info).

Tips voor kinesitherapeuten:

• Bekijk ouderen holistisch en let op meerdere domeinen tegelijk, niet enkel op beweging of valrisico.

• Stimuleer deelname aan sociale en gemeenschapsactiviteiten, maar houd ook rekening met financiële en praktische barrières.

• Bespreek medicatiegebruik en verwijs door bij polyfarmacie of complexe medicatieregimes.

• Ondersteun bij zelfmanagement en het behouden van zelfstandigheid in dagelijkse activiteiten.

Om kwetsbaarheid effectief tegen te gaan, moeten kinesitherapeuten en andere zorgprofessionals verder denken dan enkel fysieke oefeningen. Door een holistische aanpak – die valpreventie, voeding, mentale gezondheid, mondzorg, sarcopenie en sociale factoren omvat – kunnen ouderen langer gezond, actief en zelfstandig blijven.

Download de infographic hier!